‘बा’

-तुलसा खनाल                                                   -रचना

काँधमा बसेर गोरेटो बाटो कति हिँडे हुँला,
यसरी हिड्दा यो गाउँ किन यति फुच्चे लाग्थ्यो ,
लाग्थ्यो सगरमाथाले आफूलाई अग्लो बनाएको बाको शिर हेरेर हो, कति अग्लो छ बाको काँध
जुन काँधमा जिम्मेवारीका भारी अटाइनसक्नु छन्
तैपनि मलाई काँधमा राखेर हिड्नुहुन्थ्यो र त
मलाई यो गाउँ फुच्चे लाग्थ्यो,
बा टेको हुन्,
बा आधार हुन् ,
बा साक्षत भगवान हुन्,
यो ब्रह्माण्ड बाको छाती भन्दा साँघुरो छ
अभावले ढोका ढकढक्याएर
हाम्रो निद्रा खलबल गर्छकी भन्ने पिरले
बाले चर्को घाममा शितल खोज्दै हिडेनन्
पानी पर्दा ओड्ने माग्दै हिडेनन्
दिनभर हाम्रो गन्तव्यसम्म पुग्ने बाटोभरी
बिजाउन सक्ने ठेसहरु बटुलेर
किनारा लगाइ दिनुहुन्छ
बा हुन्जेल दुर्दशाहरु आउन डराउँछन्
आए पनि चुइक्क नबोली फर्कन्छन्
बा हुन्जेल
अभावहरुलाई आउन शक्त मनाही छ
यता हामी दिनहुँ आमाका कविता लेखी रहन्छौ
कोमल हृदय उपमा दिएर
बा लाई तुलना गर्छौ कठोरता सँग,
जस्तै परिस्थितिमा पिल्सिएपनि
बाले रुन जान्दैनन्
र तिमीले भनिदिन्छौ बा कठोर हुन्छ्न्
जुन माटोमा उभिएर
तिमीले जिन्दगीको धुन बजाईरहेछौ
स्वाभिमानका गीत घन्काईरहेछौ
अस्तित्वको लडाइँ लडिरहेछौ
प्रेममा लिप्त भएर ब्रह्माण्ड बिर्सिरहेछौ
त्यो माटोमा बाको पसिनाको सुगन्ध छ,
जुन सुगन्धलाई तिमीले गन्धको उपमा दिईरहेछौ
तिमीले बुझ्दैनौ होला ती पसिनाले लेखेका अक्षर
जुन अक्षर बाले शरिरमा लेखेपछि
तिमीले लेख्न पाएका हौ आफ्नो नामको अक्षर सुन्दर कापीका पानामा
तिमीले बुझ्दैनौ होला
बाको हत्केलामा उठ्ने ठेलाहरुका अक्षर
जुन अक्षरलाई तिमी कुरुप देख्छौ
तिमी बुझ्दैनौ होला
खुजमुज परेर चाउरिएका छाला
तिमी बुझ्दैनौ होला
भाँजो फाटेको जमिनझैँ बाका पैताला,
तिमी बुझ्दैनौ होला
फुलेका केशहरुको कहानी,
तिम्रो भविष्य बनाउन
आफ्नो प्रेमिल बैँस बिर्सने ती बा
जसको शिरको टोपी ढल्किदा तिमीले कहिल्यै सोझाइदियौ ?