बन्द ढोका पछाडीः कोभिड—१९ को समयमा घरेलु हिंसाको सत्यता

१५ मंसिर, काठमाडौं । २०७७ —जोन्टा क्लब काठमाडौंले विशेष गरी लकडाउन पछि महिला विरुद्ध हुने घरेलु हिंसाको बढ्दो घटनाहरूको प्रतिक्रियाको रूपमा “बन्द ढोका पछाडीः कोभिड—१९ को समयमा घरेलु हिंसाको सत्यता” शीर्षकको वेविनार आयोजना गरेको छ । यो श्रृंखलामा दोस्रो सेशन थियो जुन युवामा आर्थिक र मनोवैज्ञानिक प्रभावमा केन्द्रित थियो । सेशनको उद्देश्य विशेष गरी युवामा चेतना जगाउने र कोभिड १९ संकटको बिचमा महिला विरुद्ध हुने हिंसाका बढ्दो घटनाहरूको समाधान खोज्ने थियो ।
वेविनर लिंग—आधारित हिंसा अभियान २०२० को बिरूद्ध १६ दिनको सक्रियताको हिस्सा थियो जुने जोन्टा क्लब काठमाडौंले नेपाल चेम्बर अफ कमर्स एण्ड इंडस्ट्रीज (एफएनसीसीआई), अन्तर्राष्ट्रिय श्रम संगठन (आईएलओ), अन्तर्राष्ट्रिय प्रवासको लागि संगठनको (आईओएम) र पौराखी तथा कुमारी बैंक लिमिटेड र रोयल थाई दूतावास नेपालको सहयोगमा महिला बिरूद्ध हिंसा अन्त्य गर्न चेतना जगाउन आयोजना गरेको थियो ।
चालू महामारीको साथमा नेपालमा महिला र केटीहरूमाथि हुने हिंसाका घटनाहरुमा विशेष गरी घरेलु हिंसाको घटनामा एउटा चिन्ताजनक बृद्धि भएको छ । भाइरस नियन्त्रण गर्न घरमै बस्नु र सामाजिक गतिविधि सीमित गर्नु प्राथमिक रोकथाम उपायको रूपमा मानिएको छ, महिलाहरु आफ्नो घरभित्र अपराधीहरुसंग फसेका छन् र उनीहरुसंग सुरक्षाको पहुँच छैन । मनोवैज्ञानिक प्रभावको साथमा यसको आर्थिक प्रभाव ज्यादै ठूलो छ ।

सेशनको संचालन महिला, कानून र विकास फोरम (एफडब्लुएलडी)को कार्यकारी निर्देशक सबिन श्रेष्ठले गरेका थिए । उनी अहिले महिलाले सामना गरिरहेका कठिनाइहरूको बारेमा बोलेका थिए । उनीहरू घरमै अपराधीसँग अड्किरहेका छन् । उनले भने, अहिले पनि लकडाउनले गर्दा कानून प्रभावित छ जहाँ व्यक्तिले अपराध रिपोर्ट गर्न सक्दैनन् । उनीहरू अदालत जान र रिपोर्ट गर्न पीसीआर रिपोर्ट प्राप्त गर्नुपर्नेछ । उनले घरेलु हिंसाका घटनाहरूका लागि पनि होम डेलिभरी सेवाहरूको आवश्यकतामा जोड दिए ।

परिचयात्मक टिप्पणी माइग्रेसनका लागि अन्तर्राष्ट्रिय संगठन (आईओएम) की चीफ अफ मिशन लोरेना ल्यान्डोले गरेकी थिइन । र, यस विषयको बारेमा बर्ड वरियरकी सदस्य निशा कार्कीले एक जीवन्त कविता वाचन गरेकी थिइन ।

सशेनमा प्रख्यात वक्ताहरूः

सुश्री चेतना श्रेंग, अध्यक्ष, महिला संजल धरान र महिला अधिकारकर्मी
सुश्री करुणा कुँवर, वरिष्ठ मनोवैज्ञानिक÷ सीआईएसएमयू—युएनडीएसएस प्रमाणित तनाव परामर्शदाता सुश्री हिमा बिष्ट, कार्यकारी निर्देशक, वुमन लिड नेपाल
मिशन आईओएमकी लोरेनो ल्यान्डोले कोभिड—१९ मा लिंग आधारित हिंसाको बारेमा जागरूकता बढाउने बारेमा बोल्दै पीडितहरूले कसरी उनीहरूको समस्या रिपोर्ट गर्न सक्षम हुनुपर्दछ र डरले यसलाई लुकाउन नहुने कुरामा जोड दिइन । उनले भनिन्, यो चेनलाई तोड्ने समय हो र उनले धिक्कार्ने अभिप्राय स्थापित गर्ने महत्वलाई उल्लेख गरिन् ।”

वुमन लिड नेपालकी कार्यकारी निर्देशक हिमा बिष्टले टिप्पणी गरेकी छिन्, “उनीले कोभिडको समयमा युवाहरु निराश भएको बताइन् । उनले हिंसाको बारेमा कुरा गर्दा केवल महिला मात्र नछुट्टाएर हामीले केटाहरू र पुरुषहरू पनि कसरी समावेश गर्ने भन्ने कुराको बारेमा लामो छलफल गरिन् । उनले हामीले केटाहरूलाई पनि कसरी सिकाउने भनेर बारेमा कुरा गरिन् । उनले युवा केटाहरूको बारेमा कुरा गरिन जो बदमाशी र उत्पीडनको बीच पिल्सिएका छन् ।”

वेविनार एक धेरै उत्पादक सेशन थियो जहाँ बाकलो उपस्थिति रहेको थियो । कार्यक्रमले केवल कोभिड—१९ को अवधिमा युवामाथि घरेलु हिंसाका विभिन्न आर्थिक र मनोवैज्ञानिक प्रभावहरूलाई प्रभावकारी रूपमा सम्बोधन गर्न मात्र नगरेर यसले कसरी चक्र तोड्ने र भविष्यका पुस्ताहरूका लागि मार्ग प्रशस्त गर्नेमा प्रमुख समाधान प्रदान गरेको थियो । जोन्टाले यसका साझेदार संस्थाहरूसँगको सहकार्यमा १६ दिने अभियानमा अन्य विभिन्न कार्यक्रमहरू आयोजना गर्ने छन जसले महिला र केटीहरू बिरूद्ध हिंसा अन्त्य गर्न थप जागरूकता जगाउँदछ ।

जोन्टा क्लब काठमाडौं कानुनी रुपमा दर्ता भएको गैर नाफामुलक सरकारी संस्था हो जसले महिलाहरुको स्तर उन्नतिका लागि काम गरिरहेको छ । यो क्लबमा विभिन्न पृष्ठभूमिका ५४ सदस्यले प्रतिनिधित्व गरिरहेका छन् जो सामाजिक सक्रियतावादी, बैंकर, उद्यमी, डाक्टर, वकिल, आर्किटेक्ट, व्यवसाय नेतृत्व र प्रोफेशनलहरु छन् । महिला हिंसाको विरुद्ध कडा वकालक गर्नुका साथै जोन्टाले महिला सशक्तिकरण गर्ने उद्देश्यका लागि जागरुकता र वकालतलाई मजबुद अंशको रुपमा लिन्छ ।